13 красавіка міністр адукацыі Ўкраіны Сяргей Шкарлет у сваім тэлеграм-канале апублікаваў навіну пра выключэнне Расіі і Беларусі з Балонскага працэсу. На самой справе казаць пра гэта зарана.

Дакумент, на які спасылаецца міністр, называецца "Заява поўных і кансультацыйных сяброў BFUG адносна наступстваў расійскага ўварвання ва Ўкраіну", то бок мае статус пазіцыі, агучанай краінамі- і арганізацыямі-сябрамі BFUG. Пры гэтым, не ўсе краіны значацца ў падпісантах заявы: бракуе подпісаў Арменіі, Азербайджану, Малдовы, Вугоршыны і некаторых іншых краін.

Згодна з правіламі EHEA, для прыняцця новых сяброў ў Балонскі працэс неабходна рашэнне Міністэрскай канферэнцыі, прынятае кансэнсусам. Працэдура ж выключэння не прадугледжваецца зусім. І нават калі магчыма стварэнне спецыяльнага механізма (так, напрыклад, было з Дарожнай мапай Балонскага працэсу для Беларусі, стаўшай прэцэдэнтам ўмоўнага прыняцця краіны), то сама канферэнцыя плануецца толькі на 2023 год.

Такім чынам, працэдуру адносна Беларусі і Расіі на ўзроўні EHEA яшчэ толькі прадстаіць стварыць.

Што тычыцца самога зместу мер, то з імі таксама не ўсё відавочна. У дакуменце сказана пра прыпыненне права прадстаўніцтва - што пад гэтым разумеецца, пакуль цяжка сказаць. Гэта можа быць і поўнае захаванне ўсіх інстытутаў пры спыненні ўдзелу ў дзейнасці ўласна BFUG і рабочых груп, і частковае выключэнне з рознага кшталту праграм (то бок, ВНУ не змогуць прымаць удзел у грантавых праграмах, а студэнты/кі і выкладчыкі/цы - змогуць выяжджаць на навучанне і канферэнцыі).

Так жа пакуль няясны і статус Беларусі. Беларусь прама не ўзгадана ў дакуменце, але недвухсэнсоўна разумеецца пад "іншымі краінамі, якія падтрымліваюць вайсковую агрэсію Расіі" (гэта нам пацвердзілі ў ЭСУ). Але, калі ў справаздачы АБСЕ ад 13.04 сапраўды кажуць, што Беларусь не мае статуса ко-агрэсара з 01.04, то тое, што яе дакрануцца распрацаваныя пазьней меры, ужо недакладна.

Таму дакладна зарана казаць пра тое, што Беларусь будзе выключана з Балонскага працэсу. Гэты дакумент - сігнал аб недапушчальнасці такіх дзеянняў, але еўрапейская сям'я не спяшаецца разрываць усе сувязі з Беларуссю і Расіяй. Уся палната прадпрынятых мер будзе зразумелая пазьней, калі краіны-ініцыятары прапануюць дакладны механізм і будзе вызначана, як ён будзе прымяняцца. З улікам некаторай непаваротнілвасці бюракратычнай машыны, хутчэй за ўсё, найбольш адчувальны адказ на свае дзеянні Беларусь адчуе з боку канкрэтных ВНУ і праграм-партнёраў.