Scholars at Risk апублікавалі зварот да беларускіх уладаў з заклікам вызваліць студэнтаў і выкладчыкаў, якія зараз знаходзяцца за кратамі. Поўны тэкст можна прачытаць на англійскай мове, а ніжэй мы прыводзім пераклад некаторай часткі зварота:
SAR разумее, што недавер да выніку выбараў выклікаў масавыя дэманстрацыі па ўсёй краіне, у якіх удзельнічалі сотні тысяч пратэстоўцаў. Шмат пратэстаў арганізавалі студэнты. Паліцыя адказала на агульнанацыянальныя пратэсты арыштам і прымяненнем гвалтоўнай сілы супраць тысяч людзей. Па стане на 17 мая 2021 года было затрымана больш за 460 студэнтаў, а больш за 150 студэнтаў былі высланы са сваіх універсітэтаў нібыта за ўдзел у акцыях пратэсту. Зусім нядаўна, 23 мая, беларускія ўлады прымусілі самалёт Ryanair прызямліцца ў Мінску і арыштавалі журналіста Рамана Пратасевіча і Сафію Сапегу, студэнтку Еўрапейскага гуманітарнага ўніверсітэта (ЕГУ), якая рыхтавалася да абароны магістарскай дысертацыі. Сярод многіх іншых затрыманых студэнтаў - Марыя Рабкова і Ягор Канецкі.
Спадарыня Рабкова з'яўляецца студэнткай трэцяга курса праграмы Міжнароднага права і права Еўрапейскага саюза ў ЕГУ ў Літве і каардынатарам Валанцёрскай службы ў Праваабарончым цэнтры "Вясна". У гэтай якасці спадарыня Рабкова назірала за агульнанацыянальнымі акцыямі пратэсту з заклікам да адстаўкі прэзідэнта Лукашэнкі. 17 верасня 2020 года супрацоўнікі Галоўнага ўпраўлення па барацьбе з арганізаванай злачыннасцю і карупцыяй (ГУБАЗіК), якія ехалі ў некалькіх мікрааўтобусах, пайшлі следам за спадарыняй Рабковай і яе мужам Вадзімам Жаромскім, калі яны ехалі дадому, і прымусілі іх спыніцца і арыштавалі іх. Супрацоўнікі ГУБАЗіК прывезлі спадарыню Рабкову ў ізалятар па абвінавачванні ў "навучанні альбо іншай падрыхтоўцы асоб да ўдзелу ў масавых беспарадках альбо фінансаванні такой дзейнасці" (артыкул 293 Крымінальнага кодэкса Беларусі). Тым часам яны адвялі спадара Жаромскага да яго і спадарыні Рабковай у кватэру, дзе правялі ператрус і канфіскавалі розныя асабістыя рэчы. Пазней супрацоўнікі ГУБАЗіК вызвалілі спадара Жаромскага. 19 верасьня спадарыню Рабкову перавялі ў Менскі ізалятар часовага ўтрыманьня No 1, дзе яна і застаецца на гэты час. 11 лютага 2021 года спадарыня Рабкова атрымала абвінаваўчае заключэнне, якое змяшчала два дадатковыя абвінавачванні: "удзел у дзейгасці злачыннай арганізацыі" (артыкул 285 Крымінальнага кодэкса) і "падбухторванне групы асоб да расавай, нацыянальнай, рэлігійнай ці іншай сацыяльнай варожасці »(Артыкул 130 (3) Крымінальнага кодэкса).
Спадар Канецкі - студэнт пятага курса біялагічнага факультэта Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта (БДУ), член Задзночння беларускіх студэнтаў (ЗБС, BSA) і намеснік старшыні Свабоднага прафсаюза, студэнцкага прафсаюза ў БДУ. 12 лістапада 2020 года міліцыя правяла шэраг хатніх налётаў на дамы членаў ЗБС і ўзяла пад варту пяць членаў ЗБС, у тым ліку спадара Канецкага па абвінавачванні ў "арганізацыі і падрыхтоўцы да групавых дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак". (Крымінальны кодэкс, артыкул 342 (1)). Па словах сяброў і сям'і спадара Канецкага, супрацоўнікі Камітэта дзяржаўнай бяспекі Рэспублікі Беларусь (КДБ) паклалі спадара Канецкага на падлогу і канфіскавалі яго тэлефон, кампутар, грошы і дакументы, перш чым адвезці ў ізалятар КДБ. 20 лістапада спадара Канецкага перавялі ў менскі СІЗА No1, дзе ён хварэў як мінімум чатыры разы.
Я вітаю любую дадатковую інфармацыю, якая можа растлумачыць гэтыя падзеі альбо паглыбіць маё разуменне. Без гэтага, затрыманне і пераслед беларускіх студэнтаў, якія займаюцца негвалтоўнымі выказваннямі, сведчаць пра глыбокае трывожнае ігнараванне міжнародных стандартаў акадэмічнай свабоды, свабоды выказвання меркаванняў і свабоды сходаў, як гэта гарантавана Ўсеагульнай дэкларацыяй правоў чалавека і Міжнародным пактам аб грамадзянскіх і палітычных правах. Гэтыя затрыманні шкодзяць не толькі непасрэдным ахвярам; яны таксама пагражаюць нанесці непапраўную шкоду сектару вышэйшай адукацыі Беларусі, замоўчваючы дыскусію, якая развівае грамадства, і шкодзячы міжнароднай рэпутацыі гэтага сектара.
Таму я з павагай заклікаю вас не дапусціць шкоды для студэнтаў, іх устаноў і рэпутацыі беларускага сектара вышэйшай адукацыі, загадаўшы ўсімі адпаведнымі сродкамі, каб адказныя органы неадкладна вызвалілі ўсіх затрыманых студэнтаў і спынілі любыя расследаванні, судовы пераслед, юрыдычныя, адміністрацыйныя альбо прафесійныя дзеянняў, якія праводзяцца супраць студэнтаў у відавочнай сувязі з іх негвалтоўнымі выказваннямі. У чаканні такіх дзеянняў забяспечце іх дабрабыт і доступ да юрыдычнай кансультацыі, сям'і і медыцынскай дапамогі.
Роберт Квін,
Выканаўчы дырэктар